De aanpak van criminele en seksuele uitbuiting onder jongeren begint met bewustwording en signalering. Hiervoor ontwikkelden Noord-Holland Veilig en Fier de e-learning BUIT voor professionals die met jongeren werken. In de e-learning kun je kiezen voor een verhaallijn over seksuele uitbuiting of over criminele uitbuiting. Elke verhaallijn duurt maximaal 30 minuten.
Alert op uitbuiting
Uitbuiting van kinderen en jongeren begint doorgaans op subtiele wijze. Hoe herken je als professional de signalen? En waar kun je terecht als je een vermoeden van uitbuiting hebt?
Werk je met jongeren, dan kunnen onderstaande signalen duiden op uitbuiting. Belangrijk is dat signalen vaak niet op zichzelf staan, maar in samenhang gezien moeten worden. Twijfel je als professional, bespreek signalen met collega’s of een aandachtsfunctionaris en schakel gespecialiseerde instanties (zoals Veilig Thuis of CoMensha) in.
1. Let op veranderingen in gedrag en emoties
Jongeren die slachtoffer zijn van uitbuiting kunnen plotseling ander gedrag vertonen, zoals angst, somberheid, prikkelbaarheid, achterdocht of extreem teruggetrokken zijn. Ook kan er sprake zijn van trauma-gerelateerde klachten, zoals slaapproblemen of herbelevingen.
2. Signalen van controle door derden
Wees alert als een jongere sterk beïnvloed lijkt door iemand anders. Denk aan geen eigen telefoon of identiteitsbewijs mogen hebben, niet vrij mogen praten, steeds toestemming vragen aan een ander of begeleid worden door een dominante persoon.
3. Onverklaarbare middelen of schulden
Als een jongere ineens dure spullen bezit, veel contant geld heeft of juist grote schulden maakt die hij/zij niet kan uitleggen, kan dit een aanwijzing zijn voor uitbuiting of afhankelijkheid van een uitbuiter.
4. Afwezigheid en verwaarlozing
Veelvuldig schoolverzuim, verdwijnen voor langere periodes, slechte lichamelijke verzorging of ongezonde leefomstandigheden kunnen wijzen op uitbuiting. Ook frequente ziekenhuisbezoeken zonder duidelijke oorzaak zijn een signaal.
5. Risico in relaties en seksualiteit
Jongeren die seksueel uitgebuit worden, kunnen seksueel overdreven of juist geremd gedrag vertonen. Ze kunnen ook relaties hebben met (veel) oudere partners of mensen die hen dwingen tot seksuele handelingen. Daarnaast kunnen lichamelijke klachten, zoals soa’s of ongewenste zwangerschappen, voorkomen.